Η αποστολή της ΝΙΚΗΣ αποκάλυψε τα “φαντάσματα” που διαχειρίζονται τις περιουσίες των Ελλήνων....

Η εικόνα ενός ανώνυμου γραφείου στο Δουβλίνο, με άδεια κουδούνια και χωρίς πινακίδες, ίσως να μην εντυπωσίαζε κανέναν υπό άλλες συνθήκες. Όμως για χιλιάδες Έλληνες που κινδυνεύουν να χάσουν το σπίτι τους, αυτή η εικόνα αποτυπώνει τη ρίζα ενός προβλήματος που εξελίχθηκε σε κοινωνική τραγωδία.

Στο πλαίσιο μιας πρωτοβουλίας με έντονο συμβολισμό αλλά και πρακτικό περιεχόμενο, ο βουλευτής της ΝΙΚΗΣ, Αντρέας Βορύλλας, και ο υπεύθυνος του Γραφείου Τύπου του κόμματος, Δήμος Θανάσουλας, ταξίδεψαν στο Δουβλίνο της Ιρλανδίας για να εντοπίσουν τις πραγματικές διευθύνσεις των εταιρειών που βρίσκονται πίσω από τα funds τα οποία διαχειρίζονται τα λεγόμενα «κόκκινα δάνεια» στην Ελλάδα. Το αποτέλεσμα της έρευνας παρουσιάστηκε στη δημοσιογραφική εκπομπή «ΝΕΤ 24» του Βασίλη Ταλαμάγκα, προκαλώντας συζητήσεις και αναταράξεις σε πολιτικό και τραπεζικό επίπεδο.

Η αποστολή της ΝΙΚΗΣ είχε ως στόχο να διαπιστώσει επί τόπου τι ακριβώς υφίσταται πίσω από τις ονομασίες και τις διευθύνσεις που δηλώνονται στα ελληνικά δικαστήρια από τα funds που ελέγχουν πλέον δεκάδες χιλιάδες ακίνητα και στεγαστικά δάνεια. Όπως εξήγησε ο Δήμος Θανάσουλας, η έρευνα ξεκίνησε όταν οι δύο άνδρες διαπίστωσαν ότι οι εταιρείες που εμφανίζονται ως ιδιοκτήτριες ή διαχειρίστριες των δανείων έχουν έδρα στην Ιρλανδία και διαθέτουν τη μορφή «Designated Activity Company», ένα εταιρικό σχήμα που χρησιμοποιείται ευρέως για τη σύσταση εταιρειών ειδικού σκοπού. Χρησιμοποιώντας τα δημόσια εταιρικά μητρώα της Ιρλανδίας και τα εργαλεία της χαρτογράφησης στο διαδίκτυο, εντόπισαν συγκεκριμένες διευθύνσεις και αποφάσισαν να πραγματοποιήσουν αυτοψία.

Στα κτίρια που επισκέφθηκαν, όπως τα «Victoria Buildings» και οι οδοί Hicton και Pillar Street στο Δουβλίνο, στεγάζονται εκατοντάδες εταιρείες χωρίς εμφανή φυσική παρουσία. Μία μόνο από αυτές τις διευθύνσεις αντιστοιχεί σε περισσότερες από πεντακόσιες διαφορετικές νομικές οντότητες, οι οποίες δηλώνουν ως αντικείμενο δραστηριότητας τη διαχείριση απαιτήσεων ή την τιτλοποίηση δανείων. Σε πολλές περιπτώσεις, τα ίδια πρόσωπα εμφανίζονται ως διευθυντές ή πρόεδροι σε δεκάδες εταιρείες ταυτόχρονα, γεγονός που ενισχύει την εκτίμηση ότι πρόκειται για γραμματειακές δομές που λειτουργούν για λογαριασμό πολυεθνικών σχημάτων.

Ο Δήμος Θανάσουλας, ως νομικός, εξήγησε πως η πρακτική αυτή δεν είναι παράνομη μεν, αλλά δημιουργεί σοβαρά ερωτήματα νομιμότητας και διαφάνειας όταν οι συγκεκριμένες εταιρείες αποκτούν την ιδιότητα του χρηματοπιστωτικού ιδρύματος στην Ελλάδα. Η Τράπεζα της Ελλάδος, όπως τόνισε, έχει χορηγήσει σχετικές άδειες λειτουργίας σε ορισμένα από τα funds, αναγνωρίζοντάς τα ως χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς, χωρίς όμως να έχει προηγηθεί ουσιαστικός έλεγχος για τη φυσική τους υπόσταση ή τη δραστηριότητά τους στο εξωτερικό. «Είναι αδιανόητο», σημείωσε ο κ. Θανάσουλας, «να χορηγείται τέτοια άδεια σε εταιρείες που δεν έχουν ούτε πινακίδα, ούτε προσωπικό, ούτε ενεργή λειτουργία στο δηλωμένο τους γραφείο».

Η Ιρλανδία, άλλωστε, διαθέτει ένα από τα πιο ευνοϊκά φορολογικά καθεστώτα για τέτοιου είδους εταιρείες και ταυτόχρονα δεν αναγνωρίζει τη δικαιοδοσία της Ευρωπαίας Εισαγγελέως, γεγονός που καθιστά εξαιρετικά δύσκολη οποιαδήποτε διερεύνηση για παρατυπίες ή αθέμιτες πρακτικές. Με αυτόν τον τρόπο, οι εταιρείες–«κέλυφος» λειτουργούν ως μεσάζοντες στη μεταβίβαση των ελληνικών δανείων σε διεθνή χαρτοφυλάκια, χωρίς ουσιαστικό έλεγχο.

Η πολιτική διάσταση της υπόθεσης είναι προφανής. Από το 2010 και μετά, με την έναρξη της κρίσης και την επιβολή των μνημονίων, χιλιάδες στεγαστικά και επιχειρηματικά δάνεια μεταβιβάστηκαν από τις ελληνικές τράπεζες σε εταιρείες διαχείρισης, οι οποίες στη συνέχεια τα πούλησαν σε funds με μεγάλη έκπτωση — σε πολλές περιπτώσεις στο 10% ή 20% της αρχικής αξίας. Οι τράπεζες απαλλάχθηκαν έτσι από τον κίνδυνο και την ευθύνη, ενώ τα funds απέκτησαν τη δυνατότητα να διεκδικούν από τους δανειολήπτες το σύνολο της οφειλής. Όπως εξήγησε ο Αντρέας Βορύλλας, το πρόβλημα δεν είναι μόνο κοινωνικό, αλλά και θεσμικό. «Ο Έλληνας δανειολήπτης δεν έχει καμία δυνατότητα ουσιαστικής διαπραγμάτευσης», ανέφερε. «Ακόμα κι αν το fund έχει αγοράσει το δάνειό του στο ένα πέμπτο της αξίας του, αρνείται κάθε ρύθμιση και προχωρά κατευθείαν σε πλειστηριασμό».

Η διαδικασία αυτή, που εφαρμόζεται πλέον μαζικά, έχει ως αποτέλεσμα την απώλεια δεκάδων χιλιάδων κατοικιών και την αποδιάρθρωση ολόκληρων οικογενειών. Ο Βορύλλας επισήμανε ότι μόνο στην Αττική εκτιμάται πως περίπου 600.000 ακίνητα έχουν περάσει στην κατοχή εταιρειών ή funds, χωρίς να είναι σαφές ποιοι είναι οι τελικοί δικαιούχοι. «Το κράτος δεν εισπράττει φόρους, δεν προστατεύει τους πολίτες και επιτρέπει να εξελίσσεται ένα φαινόμενο λεηλασίας», είπε χαρακτηριστικά.

Στο ρεπορτάζ της εκπομπής παρουσιάστηκαν συγκεκριμένα παραδείγματα: η εταιρεία Cosmos Securitization DAC, που διαχειρίζεται χαρτοφυλάκια απαιτήσεων ελληνικών τραπεζών, εμφανίζεται να έχει κοινό διευθυντή με εκατοντάδες άλλες νομικές οντότητες. Αντίστοιχα, η Pillar Finance DAC, η οποία σχετίζεται με την QQuant Master Servicer, έχει ως διευθύντρια ένα πρόσωπο που συμμετέχει σε περισσότερες από εκατόν τριάντα εταιρείες. Σε όλα τα παραδείγματα, το μοτίβο είναι πανομοιότυπο: ένας μικρός αριθμός φυσικών προσώπων εμφανίζεται ως διαχειριστής εκατοντάδων εταιρειών, καθεμία από τις οποίες λειτουργεί ως «όχημα» τιτλοποίησης.

Η ΝΙΚΗ ζητά να διερευνηθεί κατά πόσο η ελληνική Δικαιοσύνη έχει ελέγξει την πραγματική νομική υπόσταση των συγκεκριμένων εταιρειών. Ο κ. Θανάσουλας σημείωσε ότι οι αποφάσεις των δικαστηρίων συχνά βασίζονται σε έγγραφα που φέρουν τις επωνυμίες των ιρλανδικών εταιρειών χωρίς να εξετάζεται η πραγματική τους δραστηριότητα. «Όταν μία ανακοπή κατά πλειστηριασμού προσδιορίζεται για το 2032 ή το 2033, ο πολίτης έχει ήδη χάσει το σπίτι του», υπογράμμισε. «Η Δικαιοσύνη οφείλει να σταθεί με ίσους όρους απέναντι σε όλους. Δεν μπορεί να αντιμετωπίζει με σεβασμό τις εταιρείες αυτές και αδιαφορία για τον πολίτη που αγωνίζεται να σώσει την κατοικία του».

Η συζήτηση στη συνέχεια ανέδειξε και την ευρύτερη διάσταση του ζητήματος. Ο δημοσιογράφος Βασίλης Ταλαμάγκας επισήμανε ότι πρόκειται για ένα από τα ελάχιστα θέματα που προκαλούν τόσο μεγάλη κοινωνική ανησυχία, ανεξαρτήτως πολιτικών προτιμήσεων. Οι πολίτες, είπε, αισθάνονται ότι το κράτος έχει αποσυρθεί από τον ρόλο του εγγυητή της κοινωνικής δικαιοσύνης. «Η προστασία της πρώτης κατοικίας έχει μετατραπεί σε ανέκδοτο», σχολίασε. Ο Αντρέας Βορύλλας συμφώνησε αναφέροντας πω΄ς: «Είναι ζήτημα αξιοπρέπειας. Ο Έλληνας που έχτισε με κόπο ένα σπίτι, σήμερα βλέπει να το χάνει από ένα fund χωρίς διεύθυνση. Αυτό δεν είναι απλώς οικονομική απώλεια — είναι ηθική κατάρρευση».

Η κυβέρνηση, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρέθεσε ο Θανάσουλας, έχει περιορισμένες δυνατότητες παρέμβασης όσο τα funds λειτουργούν υπό την κάλυψη του ευρωπαϊκού δικαίου. Ωστόσο, όπως υποστήριξε, υπάρχουν περιθώρια ελέγχου μέσα από τη φορολογική και εποπτική νομοθεσία. «Η Τράπεζα της Ελλάδος θα πρέπει να επανεξετάσει τις άδειες λειτουργίας αυτών των σχημάτων. Η Βουλή να ζητήσει πλήρη διαφάνεια για τους πραγματικούς ιδιοκτήτες. Και η Δικαιοσύνη να απαιτήσει αποδείξεις πραγματικής ύπαρξης πριν αποδέχεται εγγράφως τις διευθύνσεις αυτές ως νόμιμες έδρες».

Το ρεπορτάζ της ΝΙΚΗΣ έτυχε ευρείας αναπαραγωγής από ορισμένα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης και διαδικτυακές πλατφόρμες, ωστόσο αποσιωπήθηκε από τα μεγάλα τηλεοπτικά δίκτυα. Ο ίδιος ο κ. Ταλαμάγκας, με πολυετή εμπειρία στον χώρο της ενημέρωσης, σημείωσε στον αέρα ότι «όταν μια εκπομπή έχει χορηγούς τραπεζικά ιδρύματα, είναι λογικό να αποφεύγει τη σύγκρουση». Το σχόλιο αυτό φωτίζει μια ακόμη πλευρά του ζητήματος: την εξάρτηση της δημόσιας πληροφόρησης από τα συμφέροντα του χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Παράλληλα, ο κ. Βορύλλας αναφέρθηκε στα κοινωνικά επακόλουθα της κρίσης και στην ανάγκη ενός νέου οικονομικού μοντέλου. «Από το 2005 μέχρι σήμερα, η ιδιοκτησία στην Ελλάδα μειώθηκε κατά δεκαπέντε ποσοστιαίες μονάδες. Πίσω από κάθε ποσοστό υπάρχει μια οικογένεια που έχασε το σπίτι της. Η ανεργία, η κατάθλιψη, η φτώχεια είναι οι άμεσες συνέπειες αυτής της πολιτικής». Και κατέληξε: «Αν δεν υπάρξει πολιτική βούληση να αλλάξει αυτή η πορεία, η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει όχι μόνο περιουσία, αλλά και κοινωνική συνοχή».

Η αποστολή στο Δουβλίνο αποτέλεσε μια πράξη έρευνας και διαφάνειας που υπερέβη τα στενά κομματικά όρια, καθώς έδειξε ότι η πολιτική μπορεί να αποκτήσει ουσία όταν συνοδεύεται από τεκμηριωμένη δράση. Η ΝΙΚΗ, μέσω των εκπροσώπων της, προχώρησε σε επιτόπια έρευνα, καταγράφοντας εικόνες και στοιχεία που θέτουν υπό αμφισβήτηση ένα ολόκληρο σύστημα.

Στην τελική αποτίμηση της εκπομπής, ο κ. Θανάσουλας επεσήμανε την ανάγκη θεσμικής μεταρρύθμισης. «Η χώρα χρειάζεται ένα νέο πλαίσιο προστασίας της κατοικίας και επαναπροσδιορισμό της σχέσης κράτους – πολίτη. Οι αποφάσεις για την ελληνική περιουσία δεν μπορεί να λαμβάνονται από εταιρείες που δεν υπάρχουν παρά μόνο στα χαρτιά». Ο κ. Βορύλλας προσέθεσε ότι «η ανάπτυξη δεν μπορεί να στηρίζεται σε δανεικά και επιδοτήσεις του Ταμείου Ανάκαμψης. Πρέπει να στηριχθεί στην πραγματική οικονομία και στην παραγωγή».

Η συζήτηση έκλεισε με μια φράση που έμεινε να αιωρείται στο στούντιο: «Εδώ είναι τα κτίρια που διαχειρίζονται τη φτώχεια των Ελλήνων», μια φράση που φανερώνει την σκληρή πραγματικότητα που καθορίζει τη ζωή εκατομμυρίων πολιτών. Η έρευνα της ΝΙΚΗΣ στο Δουβλίνο αποκάλυψε ένα πλέγμα αδιαφάνειας που διαπερνά τις ευρωπαϊκές οικονομίες και θέτει επιτακτικά το ερώτημα: ποιος πραγματικά ελέγχει την περιουσία των Ελλήνων; Μέχρι να δοθεί απάντηση, τα άδεια κουδούνια των ιρλανδικών κτιρίων θα ηχούν σαν υπενθύμιση μιας σιωπηρής λεηλασίας που συντελείται μακριά από τα βλέμματα της κοινωνίας.

Ολόκληρη η συνέντευξη: