Σάλος με νέα διάταξη που απαγορεύει στον κατηγορούμενο να γνωρίζει στοιχεία της δικογραφίας...

 

Μια διάταξη που προβλέπει τον αποκλεισμό κατηγορουμένων από κρίσιμα στοιχεία της σε βάρος τους δικογραφίας έχει προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις στον νομικό κόσμο. Έγκριτοι νομικοί μιλούν για απροκάλυπτη παραβίαση του δικαιώματος υπεράσπισης και για ένα θεσμικό πισωγύρισμα που κάνει την ανάκριση να θυμίζει περισσότερο «μυστική διαδικασία» παρά σύγχρονη δικαιοσύνη.

Η κυβέρνηση, αντί να υποχωρήσει στον θόρυβο, υψώνει ασπίδα τις Βρυξέλλες, με τον υπουργό Δικαιοσύνης Γιώργο Φλωρίδη να επικαλείται ευρωπαϊκές οδηγίες και αποφάσεις για να πείσει πως όλα γίνονται σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα.

«Είμαστε πρώτοι και καλύτεροι στην περιστολή δικαιωμάτων των κατηγορούμενων» αντιτείνουν έμπειροι ποινικολόγοι επισημαίνοντας ταυτόχρονα ότι η εφαρμογή της οδηγίας είναι δυνητική και όχι υποχρεωτική, η οποία μάλιστα με τη διάταξη του υπουργείου δικαιοσύνης εισάγεται στην πιο ακραία μορφή της. Χαρακτηριστική της στάσης του δικηγορικού σώματος στην εν λόγω προωθούμενη διάταξη είναι η ανάρτηση του Προέδρου του ΔΣΑ Δημ. Βερβεσού στο fb: «Πολλά έχουν δει τα μάτια μου μα αυτό μου φέρνει τρόμο», γράφει χαρακτηριστικά με τους συναδέλφους του να σχολιάζουν πως αυτός είναι σοβαρός λόγος για αποχή του κλάδου, δείχνοντας ξεκάθαρα πως το φθινόπωρο αναμένεται ιδιαίτερα θερμό στο χώρο της Δικαιοσύνης.

Τι προβλέπει η διάταξη

Σύμφωνα με το άρθρο 18 του νέου σχεδίου νόμου, που βρίσκεται σε διαβούλευση, ο κατηγορούμενος και ο συνήγορός του μπορούν να αποκλείονται από πρόσβαση σε έγγραφα και αποδεικτικά στοιχεία, εφόσον κριθεί «αναγκαίο» από τις αρχές. Η αιτιολογία εκτείνεται από την προστασία της έρευνας μέχρι την ασφάλεια μαρτύρων και την αποτροπή κινδύνων για την εθνική ασφάλεια.

Στην πράξη, ωστόσο, η εξαίρεση αυτή ανοίγει μια πόρτα σε διαδικασίες που ο κατηγορούμενος δεν θα μπορεί να ελέγξει. Αντί να σταθεί στο δικαστήριο με “ίσα όπλα”, θα καλείται να απολογηθεί με μισή γνώση των στοιχείων που τον βαραίνουν. Οι αντιδράσεις των δικηγόρων είναι έντονες: υπογραμμίζουν πως οι δικλείδες ασφαλείας που προβλέπει το νομοσχέδιο, όπως η δυνατότητα προσφυγής, μοιάζουν περισσότερο με προσχηματικές παραχωρήσεις παρά με ουσιαστικές εγγυήσεις.

Η απάντηση Φλωρίδη

Απέναντι στη θύελλα, ο Γιώργος Φλωρίδης με δημοσίευση του στο προσωπικό του προφίλ στο facebook αντέταξε πως η διάταξη δεν αποτελεί ελληνική πρωτοτυπία, αλλά συμμόρφωση με την Οδηγία 2012/13/ΕΕ. Μάλιστα, έσπευσε να υπενθυμίσει ότι ανάλογη ρύθμιση ίσχυε στην ελληνική νομοθεσία από το 2014 έως το 2019, χωρίς να έχει ξεσηκώσει τότε τόσο έντονες αντιδράσεις.

Επιπλέον, επικαλέστηκε αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, οι οποίες παραδέχονται ότι το δικαίωμα πρόσβασης στα αποδεικτικά στοιχεία δεν είναι απόλυτο. Στο επιχείρημά του πρόσθεσε και την υπόσχεση ότι το νέο καθεστώς θα έχει περισσότερες εγγυήσεις απ’ ό,τι στο παρελθόν, όπως η δυνατότητα ο κατηγορούμενος να προσφεύγει σε δικαστικό συμβούλιο.

Τα ανοιχτά ερωτήματα

Παρά τις διαβεβαιώσεις, η κριτική του νομικού κόσμου δεν κάμπτεται. Νομικοί τονίζουν ότι η αναφορά σε «ευρωπαϊκή οδηγία» λειτουργεί ως βολικός μανδύας, χωρίς να εξασφαλίζει ότι η ελληνική εκδοχή δεν θα οδηγήσει σε αυθαιρεσίες. Το τι ακριβώς θεωρείται «αναγκαίο», ποιος το κρίνει και με ποια κριτήρια, παραμένει θολό.

Έτσι, το επίμαχο άρθρο αφήνει να αιωρείται το ερώτημα αν η κυβέρνηση πράγματι θωρακίζει την έρευνα ή αν, κάτω από τον ευρωπαϊκό μανδύα, εγκαθιδρύει ένα μηχανισμό που περιορίζει ουσιαστικά το δικαίωμα της υπεράσπισης. Μια διαμάχη που δεν είναι απλώς νομική, αλλά αγγίζει τον ίδιο τον πυρήνα της σχέσης πολίτη και κράτους δικαίου.

https://www.documentonews.gr/article/salos-me-nea-diataxi-pou-apagorevei-ston-katigoroumeno-na-gnorizei-stoicheia-tis-dikografias/